«Telegram «bataila birtual» bat sortu den aplikazio bat bihurtu da, Telegrameko Rybar izeneko kanalean bildutako analista errusiarrek tropen geolokalizazioak eta komando-antolaketa egiteko erabiltzen dena.»
*Jorge Elbaum / Pagina12 (pagina12.com)
Gatazka globala hainbat faktore ekonomiko, komertzial eta belikok zeharkatzen dute: plataformek, sare sozialek, Adimen Artifizialak (IA), sateliteek eta itsaspeko zuntz optikoko kableek espazio subiranoak, espioitza eta formatu kognitiboetan eta jokabide sozialetan eragiteko, baldintzatzeko eta zehazteko gaitasuna definitzen dituzten funtsezko elementuak dira.
Analista militarrek Interneti euskarria ematen dion egiturazko konstelazioari C4ISR esaten diote, hau da, komandoko, kontroleko, komunikazioetako, inteligentziako, zaintzako eta errekonozimenduko jarduerei erreferentzia egiten dien sigla. Gaur egungo geopolitika ezin da bereizi ziberesferak duen informazio- eta manipulazio-horniduratik. Egiaztapen horrek indar armatuen operatibitate-espazioak zabaltzea eragin du, eta ziberdefentsa armadari, itsasoari eta aeronautikari gehitu zaie.
Telegram Pavel Durov sare sozialaren sortzaile eta CEOaren atxiloketa botere globalaren dimentsio gero eta garrantzitsuago horren kontrolean kokatzen da. Bere jatorrietako bat NATOko 32 herrialdeek Errusiako Federazioaren aurka egiten duten gerrarekin lotzen da. Bigarren arrazoi bat Telegramek G7ko adimen-aparatuak saihesteko duen gaitasunarekin lotzen da. 2013an sortutako Duroven plataformak mila milioi erabiltzaile ditu gaur egun, NATOk sartu ezin izan zuen mezularitza-euskarri zifratua eta plataformako kideek partekatzeari uko egin dioten hainbat protokolo kriptografiko.
Pavel Durov kasua mendebaldearen erasoaldian kokatzen da, kontrolatu ezin dutenaren independentzia eta autonomia mugatzeko. Julian Assange (WikiLeaks), Edward Snowden (Errusiako Federazioan errefuxiatua, inteligentzia dokumentuak zabaldu ondoren) eta Meng Wanzhou (Huaweiko exekutiboa, Kanadan bi urte baino gehiagoz atxilotua) egileen aurrekariek monitorizatu ezin dituzten gailu, plataforma eta sareen aniztasuna onartzen ez dutenen ezinegona erakusten dute.
Durov Delinkuentzia Digitalaren aurkako Borrokarako Zentroak (C3N) eta Iruzurraren aurka Borrokatzeko Bulego Nazionalak (ONAF) salatu zuten, edukiak ez moderatzeagatik. Justiziaren inputazioa karatulatuta dago «lineako plataforma baten administrazioaren konplizitate gisa, legez kontrako transakzio bat ahalbidetzeagatik, banda antolatuan». Egotzitako beste delituen artean, Frantziako legeriak baimendutako esku-hartzeetan agintariekin lankidetzan aritzeari uko egitea dago. Egozpena, laburbilduz, Durovek plataformako erabiltzaileei hitzemandako konfidentzialtasuna urratzeari uko egitearekin lotzen da.
Nahiz eta Durov kontrol judizialpean askatu, eta herrialdea uztea debekatu zioten, bere defendatzaileek agerian utzi zuten akusatua izateari utz ziezaiokeela inteligentzia agintariekin kolaboratuko balu eta mezu pribatuetara sartzea ahalbidetuko luketen kode kriptografikoak partekatzea onartuko balu, NATOren eta Moskuren arteko gerrarekin lotutako mezu guztiei dagokienez. Telegram funtsezko informazio-iturri bihurtu da, eta tropa errusiarrek Kieveko gudarien artean etsipena sortzen duten guduen posizionamendua eta bideoak zabaltzeko erabiltzen dute. Telegram «bataila birtual» bat sortu den aplikazio bat bihurtu da, Telegrameko Rybar izeneko kanalean bildutako analista errusiarrek tropen geolokalizazioak eta komando-antolaketa egiteko erabiltzen dena.
Paris-Le Bourget aireportura iritsi aurretik, Azerbaijanetik zetorrela, Durov bi egunez egon zen Bakun, eta Vladimir Putin ere hara joan zen. NATOko inteligentzia zerbitzuek iradoki zuten Telegrameko CEOa buruzagi errusiarrarekin bildu zela. Dmitri Peskov Kremlineko abeslariaren arabera, ez zen harremanik izan bien artean. Atxiloketaren ondoren, Moskuk salatu zuen Emmanuel Macronek – Volodymir Zelenskyren aliatua – Durov «beldurtu» nahi zuela sare sozialaren gakoak kontrolatzeko. Bestalde, Errusiako Herriaren Defendatzaile Tatiana Moskalkovak Parisi leporatu zion Pavel atxilotzea, plataforma ixteko asmoz, informazioa NATOk oztopatu ditzakeen plataformetara bidera dadin.
Telegram liskarraren zatitzat duen eztabaidaren funtsa subiranotasuna da. Globalismo otantistak sestra bikoitzeko logika inposatu nahi du. Legez kanpokoa, arriskutsua edo subertsiboa izateko kontrolatzen ez duena. Baina bere zaintzaz kanpoko herrialderen batek bere C4ISR konstelazioa kontrolatu nahi badu, berehala nazioarteko terrorismoaren konplize bihurtuko da. Azken urteotan, sare sozialek herrialdean oinarritutako tokiko exekutiboak izatea eskatu du Turkiak, baina plataforma handiek baztertu egin dute eskaera hori.
Abuztuaren 17an, Elon Muskek jakinarazi zuen X-k San Pauloko bulegoak itxiko dituela, Alexandre de Moraes Gorte Goreneko epaileak herrialdeko ordezkari legal bat izendatzeko eskatu baitzion. Donald Trumpen bazkide politikoari emandako epea azken ostegunean amaitu zen, eta ostiral honetan epaileak sare soziala berehala bertan behera uztea agindu zuen Brasilen. Kontrol kognitiborako lehia ardatz duten ziber-borrokak gatazka globalaren bektore izango dira datozen hamarkadetan.
