Borrokalari antifaxisten oroimenari

*Gilberto Lopez y Rivas / Voces en Lucha 

Pentsamendu bakarraren ideologo askok gertakari historikoen interpretazioan nihilismoa inposatzeko ahalegina egin arren, eta orainaldiko borrokak elikatzen dituzten iraganari buruzko erreferentzia saihestezinak gizarte-kontzientziatik desagerrarazi nahi izan arren, ezinbestekoa da 1936an hasi zen bigarren mundu-konfliktoaren esanahia baloratzea, Espainiako Errepublikaren aurkako erasoarekin eta haren gerra zibil odoltsuarekin; izan ere, Sobietar Batasuneko tropek Berlin hartu zuten 1945eko maiatzaren lehen egunetan.

Era berean, nazi-faxismoaren porrotean Sobietar Batasuneko herriek izan zuten paper erabakigarria aitortu behar da, garaipenari egin zioten ekarpen aparta, nahiz eta sakrifizio izugarriak eta milioika giza bizitza galdu. Epopeia horren zentzua kontuan hartu behar da gaur egun, ez bakarrik faxismoa, kapitalismoaren adierazpen terrorista, Europan eta munduko beste eskualde batzuetan berpizten ari delako, baizik eta nazionalitate askotako milioika borrokalari antifaxisten sendotasun, emate, ukazio eta heroismoaren adibidea belaunaldi berriek ezagutu behar dutelako eta giza espeziea babesteko ondare baliaezin gisa transmititu behar delako.

Balentria horren balio humanistaren lekuko dira erakunde antifaxistetan aktiboki militatu zuten poeta, idazle, margolari eta artista guztiak, poema bat idazteak, horma bat pintatzeak edo ikasgelan edo kalean pentsamendu bat adierazteak espetxea, tortura eta heriotza ekar zitzakeenean.

Baina, agian, belaunaldi antifaxista horren ezaugarririk bereizgarriena izan zen planetako latitude guztietako milioika pertsonak integratu zutela, eta borroka askatzailearen deiari erantzun ziotela, gizadiaren existentzia mehatxatzen zuen sistema kriminal bat suntsitzeko beharraren uste sendoarekin: gizonak eta emakumeak, gehienak jatorri apalekoak, konpromisoz eta kontzientzia sozialez itsasoak eta mugak zeharkatu zituztenak, borrokari bete-betean ekitea beste helbururik gabe, hurkoarekiko maitasunaren sinpletasun eta eskuzabaltasunarekin.

Gudu-fronteetan eta barne-frontean, etsaiaren lerroetan bertan, inteligentzia-lanak egiten, gerrilla kanpamenduetan, atzeragardian, hiri okupatuetako talde klandestinoen zeluletan, kartzeletan eta kontzentrazio-esparruetan, han zeuden antifaxistak, aurre egiten zietenak, eta beren burkideak inoiz salatu ez zituztenak, beldurrak geldiarazten utzi ez zietenak, eta duintasunari eta adeitasunari eutsi ziotenak, baldintzarik okerrenetan ere, ez lagundu ez traizionatu ez eta larrua salbatzea pentsatu ere egin ez zutenak. Haiek eraman zuten gerraren pisua, eta herrien garaipena ahalbidetu zuten 1945eko maiatzaren hasiera hartan.

Haiek gogora ekarri nahi ditugu, hain zuzen ere, gaur, mundu osoa palestinar herriaren genozidioaren lekuko denean, eta AEBk, Israelen erregimen sionistak eta bere aliatu europarrek – faxistek iraganean egin zuten bezala – beren gerra-makinen ustezko nagusitasunean eta informazioaren desitxuratzean eta komunikabide masiboen kontrol zurrunean oinarritutako mundu-ordena ezarri nahi dutenean. Inoiz ez bezala, Bigarren Mundu Gerraren ondoren, herriek beste gerra-borroka baten benetako mehatxuari aurre egiten diote, eta hori, gertatuz gero, gizateriak askatuko lukeen azkena izango litzateke.

Are gehiago, nazioarteko erakundeen narriadura ikusten denean, bereziki Nazio Batuen Erakundearena (NBE); izan ere, herrialde kapitalista hegemonikoen politikaren tresna otzan bihurtu da, eta nabarmen ez du balio genozidio hori gelditzeko. Inperialismoak eta kapitalismo militarizatu-delinkuentzialak gure herrien aurka egindako erasoen kateak eta ezker instituzionalizatuak eta demokrazia babestuak sortutako nahasmen ideologikoko giroak are beharrezkoagoa egiten dute erresistentzia antifaxistaren adibidea bizirik mantentzea.

Bereziki, sozialismoa eta utopia iraultzailerako eskubidea aldarrikatzen jarraitzen duen ezkerrak, esplotaziorik gabeko gizarte justu eta demokratiko bat eraikitzeko eskubideak, oroimenaren aldeko borroka horren beharra planteatzen du, ez ahazteko eta ez barkatzeko. Borrokalari antifaxisten ezaugarri izan zen baikortasunari berriro ekiteagatik.

Beti gogoratu Julius Fucik komunista txekiarra, zeinak, urkamendiaren oinean, 1943ko maiatzaren 19an, bere testamentuan idatzi baitzuen: «Azken bataila honetatik bizirik ateratzen diren burkideei eta gure atzetik datozenei, gogor estutzen diet eskua. Nire izenean eta Gustinaren izenean. Gure eginbeharra betetzen dugu. Berriro diot: pozaren pozez bizi izan gara, pozaren pozez borrokara joan gara eta harengatik hil gara. Tristura ez dadila inoiz gure izenarekin lotu. «