Ukraina: Amerikako Estatu Batuetako (AEB) kanpo politikaren biktima

*Eduard Lozansky, politologoa eta Moskuko Unibertsitate Amerikarreko presidentea/ Izvestia

Ukraina da AEBetako kanpo-politikaren azken biktima. Aldi berean, Blinken AEBetako Estatu Idazkariak Kievera programatu gabeko bidaiaren eta bisita honetan egindako erretorikaren arabera, Washingtonek ez du bere jarrera aldatzeko asmorik. Ukrainari diruz eta armaz laguntzen jarraituko du, aliatuei gauza bera eskatuz.

Horregatik erabaki zuten AEBek Ukrainako Indar Armatuei uranio pobretuaren jaurtigaiak ematea. Hala ere, horrek ez du gudu-zelaian eragin handirik izango. Errusiako Federazioa ahultzeko politikarekin jarraitzeko, Washingtonek laguntza militarrerako gero eta pakete gehiago iragarri behar ditu. Hala ere, beste neurri batzuk ere behar dira, adibidez, Errusiako enpresarien aktiboen zati bat transferitzeko erabakia, zeinen aurka AEBk zigorrak ezarri baitizkie Ukrainako militar beteranoei. Hori guztia egiten da Moskuren eta Kieven arteko bake-negoziazioak saihesteko.

Gainera, geroz eta estatubatuar gehiago, Kongresuko kideak barne, politika horien aurka daude.

Fenomeno hori azaltzeko, kontuan izan behar da hemen gutxienez bi faktore garrantzitsu konbinatzen direla.

Lehena Joe Biden presidentearen administrazioak garatutako segurtasun nazionaleko estrategia da, Txina geldiarazteko eta Errusia aldi berean indargabetzeko.

Estrategia horren arrazoia da bi herrialde horiek uko egin diotela Estatu Batuen nagusitasun globalaren pean dagoen mundu polobakar baten arkitektura berria aitortzeari. Hainbat neokontserbadorek proposatu zuten, 1992an, SESBen kolapsoaren ondoren. Estrategia honetan, Ukrainari, irrusaren aurkako ariete papera eman zitzaion: suposatzen zen NATOrekin bat egingo zuela, ondoren, Errusiak bere base militarrak eta flota Krimeatik erretiratzeko exijentziarekin.

Bigarren faktorea Bidenen arazo pertsonalak dira, bere seme Hunterren laguntzarekin Ukrainako ustelkeria sare erraldoietan parte hartzeagatik sortu zirenak. Egunero agertzen dira gertaera eta froga berriak, baita lekukoen testigantzak ere, Viktor Shokin Ukrainako fiskal nagusi ohia barne. Gero eta ahots gehiago daude Kongresuan Bidenen epaiketa politikoaren prozesua abiaraztearen alde, bere administrazioko beste kide batzuk eramango baititu, batez ere Blinken. Beraz, Etxe Zuria ia guztiarekin doa, horrek ekar ditzakeen ondorio katastrofikoetan pentsatu gabe.

Hori guztia gertatzen da munduko gertakarietan ahuldutako eragin estatubatuar baten testuinguruan eta, aldi berean, Eurasia eta Hego Globaleko herrialdeen posizioen indartzean. Prozesu hori, estandar historikoen arabera, inork gutxik imajina zezakeen abiaduran garatu zen, ia bi hamarkadatan, estatubatuarren nagusitasuna denboran eta espazioan mugagabea zela zirudienean, eta hura zehazten duen NATOren bloke militarra erresistentzia handirik gabe zabal zitekeen.

Gaur egun, aurreko panoramak funtzionatzeari utzi dio. Gure begien aurrean herrialdeen arteko koalizio bat sortzen ari da, ez ideologia batek, interes osagarriek baizik, eta potentzia hegemonikorik gabe. Adibide ezin hobea dira BRICSak, duela gutxi sei herrialderekin hedatzea erabaki zutenak: Argentina, Iran, Saudi Arabia, Arabiar Emirerri Batuak, Etiopia eta Egipto.

Horren ondorioz, askok ondorioztatu dute, Samuel Huntington soziologoak deskribatu zuen zibilizazioen arteko talkaren ordez, zibilizazio desberdinek elkarrekin lan egiteko aukera zutela, helburu komunak lortzeko, goragoko zuzendaritzarik gabe.

Estatu Batuetan bertan, iritzi-inkestek iradokitzen dute badela garaia beren asmo globalak alde batera uzteko eta beren arazo propioak konpontzeko, askok baitituzte.

Orain, Estatu Batuetan, asko hasi dira konturatzen Errusiar Federazioak Europako herrialdeez jabetzeko dituen ustezko planei buruzko adierazpenak propaganda arrunta direla. Estatu Batuetako korronte nagusian ere, industria- eta nekazaritza-sektore indartsuekin, aldeko klimarekin eta lur emankorrekin, Ukrainak Europako herrialderik oparoenetako bat bihurtzen lagun ziezaiokeen potentzial izugarria zuela aurki daiteke. Baina helburu horrek ustelkeriaren aurkako erreforma eraginkorrak behar izan zituen, Errusiako populazio etniko handiak zituzten eskualdeei autonomia ematea eta estatus neutrala sendotzea. Baina mundu polobakar baten aldekoei ez zitzaien hori gustatu, eta, beraz, ukrainarrak orain kanoi-haragi gisa erabiltzen ari dira Estatu Batuak eta Mendebaldea okerreko eskuekin egiten ari diren gatazkan.

Azkenik, Estatu Batuetan gero eta ulermen handiagoa dago Biden-Blinken norabidearen arriskuari buruz Ukrainan, herrialdea hirugarren mundu-gerra batera eraman dezakeena. Donald Trumpek eta beste hautagai errepublikano batzuek ez ezik, Robert Kennedy demokratak ere erabili dute argudio hori hauteskunde-kanpainan.

Hasiera batean, Biden kargutik kentzeak krisi hau konpontzen lagunduko luke, baina prozesu luzea da, eta, Senatuan demokraten gehiengoa dagoenez, ez da posible. Eta testuinguru horretan onartu behar dugu mundua oso egoera arriskutsuan dagoela.